ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΜΑΡΙΑΝΙΝΟ ΚΑΛΑΚΑΝΗ

Το on the record μέρος της συζήτησης έλαβε χώρα αφού φάγαμε καλά και ήπιαμε στο μαγαζί του Ανδρέα στην πλατεία δίπλα στο λάκκο. Ήταν προσυμφωνημένο. Έπ ουδενί δεν θα μετέφερα όλες μας τις συζητήσεις σε δημόσια διάθεση. Τον ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη και τη φιλία του, για τις τρυφερές συμβουλές του.Για μένα πια, αυτός ο ποιητής είναι ένα μέρος του εαυτού μου.

Κωστής Μπ.

Κωστής Μπ: Κύριε Καλακάνη, θα ήθελα να ξεκινήσω αυτή τη συζήτηση θέτοντας σας το ερώτημα ευθέως. Πιστεύεται ότι ο ποιητικός λόγος αποτελεί ΄΄μέσον΄΄ ή αυτοσκοπό;

Μαριανίνος Καλακάνης: Αγαπητέ μου Κωστή, υπάρχει πραγματική δυσκολία να απαντηθεί αυτό το ερώτημα. Θα ξεκινήσω θέτοντας σου κάποια άλλα ερωτήματα.Ποιες νοητικές ή ψυχικές ανάγκες του καλείται να εξυπηρετήσει ο ποιητής; Ποιόν παλμό θέλει να μεταφέρει στον αναγνώστη του; Οι εκφραστικοί του τρόποι είναι η ίδια του η ποίηση; Ή είναι το μέσον για να φορτίσει τα νοήματα του; μπορεί να χωριστεί η λέξη από την έννοια; Το σημαίνον από το σημαινόμενο; Το φαινόμενον από το είναι; Θα συμβούλευα τους φίλους της ποίησης να την προσεγγίζουν πασπατεύοντας την.

Κ.Μπ: Πασπατεύοντας την!

Μ.Κ.: Ναι! Η ποιητική ανάγκη είναι έμφυτη στο ανθρώπινο ον. Από όπου κι αν πηγάζει. Από τον έρωτα ή την απορία . Από το μεταφυσικό ορμέμφυτο ή από το ένστιχτο για ευταξία. Να την προσεγγίζουν πασπατεύοντας την συνολικά. Και με το ΄΄λογιστικόν΄΄ και με το ΄΄θυμοειδές΄΄ και με το ΄΄επιθυμητικόν΄΄. Να την πιάνουν σα ζυμάρι. Να την πλάθουν κάνοντας κουλουράκια, μπαλίτσες ,κύβους, να την ξαναζουλάν , να την μακραίνουν , να την κονταίνουν, να την χτυπάν, να την χαϊδεύουν. Να εξετάζουν τα λεξιλογικά και τα φιλολογικά χώρια μα και μαζί.Τη μορφή και το νόημα χώρια μα και μαζί. Τα μέρη και το όλον. Να τα διαβάζουν απ΄το τέλος μα και απ΄την αρχή. Δεν ξέρω αν κατάφερα να απαντήσω ικανοποιητικά στην ερώτηση σου.

Κ.Μπ: Νομίζω πως ναι Υπάρχει στην ποίηση σας, πέρα από κάθε ακαδημαϊσμό, μια διδακτική θα ΄λεγα διάθεση. Προς διάφορες κατευθύνσεις. Το αποδέχεστε; Και αν ναι, ποια ανάγκη καλείται να εξυπηρετήσει;

Μ.Κ.: Αγαπητέ Κωστή, οι φιλόσοφοι, οι επιστήμονες, οι λογοτέχνες, οι ποιητές δεν ήταν ποτέ σύμφωνοι για τις μεθόδους τους.Τα επιτεύγματα τους, η απήχηση τους δικαίωσε την κάθε μέθοδο. Αν εσύ διακρίνεις κάποια διδακτική διάθεση δεν θα προσπαθήσω να την αναιρέσω. Είναι ευχάριστο και εξαιρετικά ελπιδοφόρο για μένα, που κάποιος όπως εσύ , ασχολείται και διακρίνει κάτι στα ποιήματα μου. Θα μπορούσες να μην δεις και να μην ακούσεις τίποτα μέσα σ΄αυτά. Παρ΄όλα αυτά θα ΄θελα να πω ότι η τέχνη είναι ζηλότυπη. Όπως και πολλά άλλα γύρω μας. Δεν αποκαλύπτει εύκολα τα μυστικά της. Μπαίνοντας όλο και βαθύτερα , με επιμονή, ανακαλύπτουμε συνεχώς νέες τροχιές και νέες συγκινήσεις. Αυτοεξυπηρετείστε την ανάγκη σας για ποιητική ενατένιση, για νοητική συγκίνηση, για συναισθηματική οχύρωση, μελετώντας, υποθέτοντας, αμφιβάλλοντας, σκαρφαλώνοντας, πληγώνοντας και επουλώνοντας.

Κ.Μπ: Να υποθέσω ότι η ΄΄αυτοεξυπηρέτηση΄΄ είναι ένα κλειδί που ανοίγει την πόρτα του ποιητικού σας κάστρου και της φιλοσοφικής σας προσπάθειας;

Μ.Κ.: Καλό μου παιδί, όταν ένας άνθρωπος ζει χρόνια μόνος του. Μηρυκάζοντας τις αλήθειες του. Ασκητής της τέχνης του αλλά και της ίδιας του της ανθρωπιάς. Είναι επόμενο, ότι το να μπορεί να αυτοεξυπηρετεί τις φυσικές του ανάγκες, αλλά και τις ψυχολογικές, διανοητικές, ποιητικές ανάγεται σε μείζων πρόβλημα. Δεν αντιλέγω! είμαι συμπλεγματικός. Οι τεχνικές της αυτοεξυπηρέτησης προσεγγίζουν και την ποίηση μου και την πρόταση μου για τη ζωή. Τα ποιήματα μου είναι αυτοεξυπηρετούμενα όπως και γω. Η αυτονομία είναι ζητούμενο, για μια προσέγγιση επί ίσοις όροις μεταξύ των ιδεών και των όντων. Αν το θέλεις ! ναι είμαι μαλάκας!

Κ.Μπ.: Ναι διαβάζω ένα κριτικό σημείωμα του Τάσου Λόφου (περ. ΔΙΑΒΑΖΩ 30/5/84 τευχ. 95) ΄΄ η αξία του έργου του Μαριανίνου Καλακάνη δεν έγκειται σε κείνο που εκφράζεται αλλά σε κείνο που υπονοείται ΄΄ νομίζω ότι αυτήν η ρήση προσεγγίζει σε βάθος τη φωτιά της έμπνευσης σας.

Μ.Κ.: Ακου να σου πω παλικάρι μου, αυτό που εκφράζεται πρέπει να είναι ικανό να μεταφέρει άρτια αυτό που υπονοείται. Αλλιώς χέστα. Οι μεταφορές ήταν πάντα ένα χρήσιμο εργαλείο της ποιητικής δημιουργίας. Αποδίδεις καλύτερα και πιο καίρια όταν υπονοείς , αλλά ας μην το παραγαμάμε. Ας πιούμε μια Μαλαματίνα ακόμα.

(γεμίζει τα ποτήρια μας με τις τελευταίες σταγόνες και με ένα νεύμα παραγγέλλει το πέμπτο μπουκάλι)

Και να σου πω κάτι; Μην παίρνεις τοις μετρητοίς ότι λέει ο κάθε μαλάκας.

(τονίζοντας την τελευταία λέξη κούνησε άγαρμπα το αριστερό του χέρι δείχνοντας προφανώς προς την κατεύθυνση του ΄΄κάθε μαλάκα΄΄ , αλλά χτύπησε με τον βραχίονα του το κερί του τραπεζιού μας, το οποίο πέφτει επάνω στο ποτήρι μου, και αυτό με τη σειρά του , χύνει το περιεχόμενο του πάνω στο καινούργιο δημοσιογραφικό μαγνητοφωνάκι μου OLYMBUS KX-3).

Μ.Κ.: Πολύ ωραίο το κασετοφωνάκι σου

Κ.Μπ.: Ναι (καθώς προσπαθώ να το σώσω στεγνώνοντας το με την μπλούζα μου.)

Μ.Κ.: (με κοιτάει με κάτι σαν θαυμασμόσαν απορία) Ρε τους πούστηδες.

Κ.Μπ.:Διαβάζω από μια παλιά συνέντευξη σας : ΄΄το έργο του αληθινού καλλιτέχνη δεν είναι παρά μια μικρή σταγόνα στον σκοτεινό ωκεανό της αχανούς προσωπικότητας του γι΄αυτό οι καλλιτέχνες πεθαίνουν με το μυστικό παράπονο ότι δεν κατόρθωσαν να δοθούν ολάκεροι στον κόσμο΄΄ Δηλαδή, πιστεύεται ότι δεν φτάνουν σε σημείο ωριμότητας ή διανοητικής τόλμης ώστε να διαθέσουν εξ΄ολοκλήρου την ύπαρξη τους στην τέχνη τους , και ότι είναι καταδικασμένοι , για λόγους έξω απ΄τις προθέσεις τους , να πεθάνουν μ΄αυτό το παράπονο;

Μ.Κ.:Βεβαίως

Κ.Μπ.:Δηλαδή;

Μ.Κ.:βεβαιότατα.

Κ.Μπ.:Θα επεκταθείτε , παρακαλώ;

Μ.Κ.: Σαφώς.

Κ.Μπ.: Άντε ντε!

.Κ Μ.: Σήμερα θα το επέκτεινα , όχι μόνο στους καλλιτέχνες, αλλά σ΄όλες τις ανθρώπινες υπάρξεις.

Κ.Μπ.: Να υποθέσω δηλαδή ότι πιστεύετε, πως είναι κρίμα που οι άνθρωποι αναλώνονται και ξοδεύουν τις ζωές τους χωρίς να τολμούν ως το τέλος τα όνειρα τους;

Μ.Κ.: Όχι! Είπα ότι πεθαίνουμε με ένα παράπονο, δεν είπα ότι είναι κρίμα που πεθαίνουμε μ΄αυτό το παράπονο.

Κ.Μπ.: Κύριε Καλακάνη , θα σας το θέσω ευθέωςτι είναι προτιμότερο; Ένα μυαλό που καίει ή μια ψυχή που φλέγεται;

Μ.Κ.: Διακρίνω μια εθελόδουλη τάση σου στα σχηματικά , διυστικά, μανιχαιστικά πρότυπα. Μια καρτεσιανή διαστροφή.αλήθεια, πόσων ετών είσαι;

Κ.Μπ.: 33

Μ.Κ.:Για την ηλικία σου, καλή κι η μαλακία σου. Πάντως εάν θέλεις να παίξεις μπάλα στις αλάνες της ποίησης χρειάζεσαι μια γενναία δόση ΄΄αυθαιρεσίας΄΄. Χωρίς αυτήν οι λέξεις και οι έννοιες στην ποίηση ασφυκτιούν και δεν αποδίδουν. Χώρια που ενίοτε εκδικούνται Αλλά ας πιούμε άλλο ένα στην υγειά μας.

Κ.Μπ.: Δεν νομίζεται ότι ήπιαμε αρκετά;

Μ.Κ.: Ποτέ οι Μαλαματίνες δεν είναι αρκετές, ας πούμε ένα τραγουδάκι είναι ώρα θαρρώ. (Άρχισε να τραγουδάει τον ύμνο του ΕΛΑΣ.) ΕΛΑΣ ΕΛΑΣ ΕΛΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ / ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ

(μετά το πέρας του τραγουδιού)

Κ.Μπ.:Να δοκιμάσω μια τελευταία ερώτηση;

Μ.Κ.:Ελεύθερα.

Κ.Μπ.: Έχετε επιχειρήσει ποιήματα αυτόματης γραφής; Δεδομένης της ξεκάθαρης προσήλωσης σας σε παραδοσιακές, καλοδουλεμένες φόρμες, όπως φαίνεται από τα 8 ποιήματα αυτοεξυπηρετούμενης ποίησης. Θέλω να πω, δεν μπήκατε στον πειρασμό για μια ψηλάφηση του υποσυνείδητου;

Μ.Κ.: Όταν κάτι με κάνει αμήχανο, όταν δεν μπορώ να το αντιμετωπίσω, όταν βρίσκεται πέρα των δυνατοτήτων μου. Καταφεύγω, και γω στη χλεύη και στην ειρωνεία. Όσα δεν φτάνω δηλαδή τα κάνω κρεμαστάρια. Θα σου απαγγείλω ένα σονέτο του αγαπημένου ομοτέχνου μου, του μεγάλου καταραμένου Ναπολέοντα Λαπαθιώτη.

΄΄ΒΑΟ, ΓΑΟ , ΔΑΟ΄΄
 

Ζινώντας παβίδονο σαβίνι,
Κι απονιβώντας ερομιδαλιό
Κουμάνισα το βίρο του λαβίνι
Με σάβανο γιδένι του Θαλιό.

Κι ανέδοντας έν΄άκονο λαβίνι
Που ραδαγοσαλιούσε τον αλιό
Σινέρωσα τον άβο του ραβίνι
Σ΄ένα άφαρο δαμένικο ραλιό!

Σουβέροδα στ΄αλίκοπα σουνέκια
Μες΄στ΄ άλινα που δεν εσιβονεί
Βαρίλωσα τα΄ακίμορα κουνέκια

Και λαδαμποσαλώντας την ονή
Καράμπωσα το βούλινο διράνι
Σαν άλιφο τουρένι που κιράνει

Αυτά φίλε μου

Κ.Μπ.:Χαρά και τιμή μου να με θεωρείται φίλο σας.

Μ.Κ.: Καλά,καλά λάβε τώρα αυτά. (μου δίνει κάποιες σελίδες ) (σημ. τα ερμητικά) Είναι καινούργια δουλειά , θα ήθελα εσύ να τα δεις πρώτος,.. πάρτα είναι δικά σου και κλείσε σε παρακαλώ αυτό το σκατόπραμα (το μαγνητοφωνάκι μου) και συ, σερβιτόρε φέρε μια Μαλάμω.





Κεντρική Σελίδα